8th Rebetiko Festival “The Syra of Markos Vamvakaris”
August 28 – September 1, 2024
The main theme of this year’s Rebetiko Festival is the women who emerged in Rebetiko, leaving an indelible mark as performers, creators, musicians, muses, or presences within the Rebetiko environment and themes. The 8th Rebetiko Festival aims to highlight the social conditions and parameters related to the participation or reference of women in Rebetiko, particularly those of emancipation and deviation from the strict standards imposed by society, often exhibiting different behavior, lifestyle, or expression. These elements should not be subjected to criticism as they occurred in a different “time and place.” Much has been said and written on the subject, some closer to the truth than others. What is certain is that these women, in a strictly male-dominated social space, had the courage and the skills to claim their place in our folk music, poetry, and society at large.
Another aspect of this theme is the portrayal of women through the lyrics of Rebetiko songs. The woman as a mother, sister, daughter, worker, immigrant, companion, fighter, but also as a punisher, feminist, revolutionary, and independent. Each role with its own flavor.
This year, women take center stage, with performers Anatoli Margiola, Aspasia Stratigou, Eva Xénou, Mary Denaxa, Angelika Papanikolaou, Georgia Marini, and Iphigenia Ioannou. Several female musicians will also participate, united by their love for Rebetiko and their respect for the performances left as an invaluable legacy by the Rebetiko pioneers.
This year’s festival also includes activities for our young friends: a Karagiozis shadow puppet performance by Yannis Galanos from Samos, who, despite his young age, has deep knowledge of shadow theater techniques and figures, and a screening of a tribute to the great Rita Abatzi created by students of the 4th Experimental Primary School of Ermoupolis.
Finally, the festival includes an Exhibition of Folk Musical Instruments by renowned Greek instrument makers and a Music Workshop on “Vocal Practice in Smyrneika and Rebetiko Songs,” conducted by music teacher Iphigenia Ioannou.
The festival is co-organized by the Municipality of Syros-Ermoupolis and the Cycladic Development Company (KETAN) of the Cyclades Chamber of Commerce.
Rebetiko was inscribed in the National Inventory of Intangible Cultural Heritage in 2015, on UNESCO’s Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity in 2017, and the “The Syra of Markos Vamvakaris” Festival has been listed on the European Festivals Directory festivalfinder.eu and has received the EFFE LABEL.
Admission to the Rebetiko Festival is free. To secure a spot, it is recommended to arrive at least 15 minutes before each concert begins.
For more information, visit our Facebook page at facebook.com/syrosrebetikofestival.
PROGRAM
Wednesday, August 28 || Skalakia Vrondadou (at “Tembelis”)
20:50: “Karagiozis and Rebetiko.” An entertaining shadow theater performance by Yannis Galanos.
21:30: “On the Steps of Vrondadou”
The Folk Orchestra of the Small Music Ensemble presents an evening of songs focusing on the emancipation of women through Rebetiko and folk music of the time, on the steps of Vrondadou, outside the historic tavern “Tembelis.”
Thursday, August 29 || Tarsanas, Ermoupolis
21:00: Eva Xénou, Mary Denaxa, and Sakis Nikoletopoulos.
Eva Xénou, Mary Denaxa, Angelika Papanikolaou, and Georgia Marini, exceptional artists in their field, are joined by Sakis Nikoletopoulos, Stelios Papadopoulos, and Argyris Nikolaou. They highlight and promote the women of yesterday and today through folk music. The woman who works, struggles, who spends her money and time where she chooses. The woman of Rebetiko who emancipates herself through it, on stage, in compositions, in lyrics as a creator, holding a prominent position in command, in the “piazza,” and in female solidarity, at a time when in Greece, a woman’s position was defined within a narrow framework of existence and function. However, the reality of that time continues to reflect, to a significant extent, the conditions of today.
Friday, August 30 || Tarsanas, Ermoupolis
20:50: Screening of a short film tribute to the great Rita Abatzi, created by students of the 4th Experimental Primary School of Ermoupolis.
21:15: Iphigenia Ioannou and the Eivala ensemble bring to life stories inspired by Smyrna of the 19th-20th century.
Saturday, August 31 || Tarsanas, Ermoupolis
21:00: Aspasia Stratigou, Anatoli Margiola, and Vasilis Korakakis. A group of distinguished performers and virtuoso musicians will bring to life the known and unknown figures of women in Rebetiko.
Sunday, September 1 || Agios Athanasios Spring, Ano Syros
21:00: Syros Folk Orchestra
Something tells us that when Markos wrote “Come, let’s go where you say” with the “Roussa” and the “Geitonofrydousa,” he had in mind the spring and the coolness of Agios Athanasios, where we will encounter the female figures of Rebetiko in a mystical atmosphere.
ARCHIVE PHOTO / REBETIKO FESTIVAL 2017
EXHIBITION OF FOLK MUSICAL INSTRUMENTS
G. & E. Vatis Hall, Miaouli Square
Wednesday 28 to Saturday 31.08: 10:30-14:00 & 18:00-21:00
MUSIC WORKSHOP
“Valmas” Conference Room, Cyclades Chamber of Commerce
Saturday 31.08: 12:00-14:30
“The Vocal Practice in Smyrneika and Rebetiko Songs,” with Iphigenia Ioannou.
This workshop aims to study and highlight the main characteristics of vocal art in Smyrneika and Rebetiko songs through examples from selected repertoires.
Admission to all events is free.
Watch the related video: https://youtu.be/2Xcbnm8HM6Q
Έχοντας σαν κύρια θεματική ενότητα τις γυναικείες μορφές που εμφανίστηκαν στο ρεμπέτικο και άφησαν ανεξίτηλη της σφραγίδα τους σαν ερμηνεύτριες, δημιουργοί, μουσικοί, σαν μούσες ή παρουσίες στο περιβάλλον και τη θεματολογία του ρεμπέτικου, το 8ο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου επιδιώκει να προβάλει τις κοινωνικές συνθήκες και παραμέτρους που σχετίζονται με τη συμμετοχή ή την αναφορά των γυναικών στο ρεμπέτικο, ειδικότερα αυτές της χειραφέτησης και της απόστασης από τα αυστηρά πρότυπα που επέβαλλε ο κοινωνικός χώρος ακολουθώντας, σε κάποιες περιπτώσεις, διαφορετικούς τρόπους συμπεριφοράς, στάσης ζωής ή έκφρασης. Αυτά τα στοιχεία σε καμία περίπτωση δεν μπορούν και δεν πρέπει να γίνονται αντικείμενο κριτικής, καθώς συνέβησαν σε άλλο «τόπο και χρόνο». Πολλά έχουν ειπωθεί και γραφτεί για το συγκεκριμένο θέμα, άλλα κοντά στην αλήθεια και άλλα όχι. Το βέβαιο είναι ότι οι γυναίκες αυτές -σε έναν αυστηρά ανδροκρατούμενο κοινωνικό χώρο- είχαν την τόλμη, αλλά και τις ικανότητες, να διεκδικήσουν τη θέση τους στη λαϊκή μας μουσική, τη λαϊκή ποίηση και την κοινωνία γενικότερα.
Η άλλη πλευρά της ενότητας αυτής δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από την αναφορά στη γυναίκα, όπως παρουσιάζεται μέσα από τους στίχους του ρεμπέτικου. Η γυναίκα ως μάνα, αδελφή, θυγατέρα, εργάτρια, μετανάστρια, σύντροφος, αγωνίστρια, αλλά και ως τιμωρός, φεμινίστρια, ανατρεπτική, ανεξάρτητη. Κάθε ρόλος με το δικό του άρωμα.
Φέτος την τιμητική τους έχουν οι γυναικείες παρουσίες, με τις ερμηνεύτριες Ανατολή Μαργιόλα, Ασπασία Στρατηγού, Εύα Ξένου, Μαίρη Δεναξά, Αγγέλικα Παπανικολάου, Γεωργία Μαρίνη και Ιφιγένεια Ιωάννου, ενώ στα σχήματα συμμετέχουν αρκετές μουσικοί, με κοινό χαρακτηριστικό την αγάπη τους για το ρεμπέτικο και το σεβασμό στις εκτελέσεις που μας άφησαν σαν ανεκτίμητη κληρονομιά οι πρωτομάστορες-μαστόρισσες του ρεμπέτικου.
Στη φετινή διοργάνωση περιλαμβάνονται δράσεις και για τους μικρούς μας φίλους: παράσταση Καραγκιόζη του Γιάννη Γαλανού από τη Σάμο που, παρά το νεαρό της ηλικίας του, έχει βαθιά γνώση των τεχνικών και των φιγούρων του θεάτρου σκιών και προβολή αφιερώματος στη σπουδαία Ρίτα Αμπατζή που δημιούργησαν μαθητές και μαθήτριες του 4ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης.
Τέλος, το φεστιβάλ περιλαμβάνει Έκθεση Λαϊκών Μουσικών Οργάνων από επιφανείς και καταξιωμένους έλληνες οργανοποιούς και Μουσικό Εργαστήρι με θέμα «Η φωνητική πράξη στο Σμυρναίικο και Ρεμπέτικο τραγούδι», από τη μουσικοδιδάσκαλο Ιφιγένεια Ιωάννου.
Το Φεστιβάλ συνδιοργανώνουν ο Δήμος Σύρου-Ερμούπολης και η Κυκλαδική Εταιρεία Ανάπτυξης (ΚΕΤΑΝ) του Επιμελητηρίου Κυκλάδων.
Το ρεμπέτικο έχει καταχωρηθεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2015, στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO το 2017, ενώ το Φεστιβάλ «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη», έχει καταχωρηθεί στο Ευρετήριο Ευρωπαϊκών Φεστιβάλ festivalfinder.eu και έχει λάβει το EFFE LABEL.
Η είσοδος στο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου είναι δωρεάν. Για την εξασφάλιση θέσης συνιστάται η προσέλευση στο χώρο τουλάχιστον 15 λεπτά πριν την έναρξη της κάθε συναυλίας.
Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα μας στο facebook.com/syrosrebetikofestival
20.50: «Ο Καραγκιόζης και το ρεμπέτικο». Μια απολαυστική παράσταση Θεάτρου Σκιών, από τον Γιάννη Γαλανό.
21.30: «Στα σκαλάκια του Βροντάδου»
Η Λαϊκή Ορχήστρα του Μικρού Μουσικού Συνόλου παρουσιάζει μια βραδιά με τραγούδια που αναφέρονται στη χειραφέτηση της γυναίκας, μέσα από το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι της εποχής, στα σκαλάκια του Βροντάδου, έξω από την ιστορική ταβέρνα του “Τεμπέλη”.
21.00: Εύα Ξένου, Μαίρη Δεναξά και Σάκης Νικολετόπουλος.
Η Εύα Ξένου, η Μαίρη Δεναξά, η Αγγέλικα Παπανικολάου, η Γεωργία Μαρίνη, εξαιρετικές καλλιτέχνιδες στο είδος τους, πλαισιώνονται από τους Σάκη Νικολετόπουλο, Στέλιο Παπαδόπουλο και Αργύρη Νικολάου. Προάγουν και αναδεικνύουν τη γυναίκα του χθες και του σήμερα μέσα από το λαϊκό τραγούδι. Τη γυναίκα που εργάζεται, μοχθεί, που ξοδεύει τον παρά της και το χρόνο της όπου θέλει εκείνη. Τη γυναίκα του ρεμπέτικου που χειραφετείται μέσω αυτού, στο πάλκο, στις συνθέσεις, στους στίχους ως δημιουργός, κατέχοντας δεσπόζουσα θέση στο κουμάντο, στην «πιάτσα» και στη γυναικεία αλληλεγγύη, την εποχή που στην Ελλάδα η θέση της γυναίκας καθορίζεται μέσα από ένα στενό πλαίσιο ύπαρξης και λειτουργίας της. Η πραγματικότητα όμως του τότε συνεχίζει σε ένα σημαντικό βαθμό να αντανακλά και τις συνθήκες του σήμερα… κρίνοντας εκ του αποτελέσματος.
20.50: Προβολή ταινίας μικρού μήκους, αφιέρωμα στη σπουδαία Ρίτα Αμπατζή, δημιούργημα μαθητών και μαθητριών του 4ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης.
21.15: Η Ιφιγένεια Ιωάννου και το σχήμα Εϊβαλά ζωντανεύουν ιστορίες εμπνευσμένες από τη Σμύρνη του 19ου-20ου αι.
21.00: Ασπασία Στρατηγού, Ανατολή Μαργιόλα και Βασίλης Κορακάκης. Μια ομάδα από καταξιωμένες ερμηνεύτριες και δεξιοτέχνες μουσικούς, θα φέρουν κοντά μας και θα ζωντανέψουν τις γνωστές και άγνωστες μορφές των γυναικών του ρεμπέτικου.
21.00: Λαϊκή Ορχήστρα Σύρου
Κάτι μας λέει ότι ο Μάρκος, όταν έγραψε το «Έλα να πάμε εκεί που λες» με τη «ρούσσα» και τη «γαιτονοφρυδούσα», είχε στο μυαλό του την πηγή και τις δροσιές του Αη Θανάση, όπου θα συναντήσουμε τις γυναικείες μορφές του ρεμπέτικου σε μια ατμόσφαιρα μυσταγωγίας.
Αίθουσα Γ. & Ε. Βάτη, Πλατεία Μιαούλη
Τετάρτη 28 έως Σάββατο 31.08: 10.30-14.00 & 18.00-21.00
Συνεδριακή αίθουσα «Βαλμά» του Επιμελητηρίου Κυκλάδων
Σάββατο 31.08: 12.00-14.30
«Η φωνητική πράξη στο Σμυρναίικο και Ρεμπέτικο τραγούδι», με την Ιφιγένεια Ιωάννου.
Το σεμινάριο αυτό έχει στόχο να μελετήσει και να αναδείξει τα κύρια χαρακτηριστικά της φωνητικής τέχνης στα σμυρναίικα και ρεμπέτικα τραγούδια μέσα από παραδείγματα από επιλεγμένο ρεπερτόριο.
Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις είναι ελεύθερη.
Δείτε το σχετικό βίντεο: https://youtu.be/2Xcbnm8HM6Q